Sovyetler Birliği’nin çöküşünün ardından zaferini ilan eden dizginsiz kapitalizm, kendi yarattığı için çözüm getiremeyeceği felaketlerle yüz yüze bugün. Artık insan türü olarak bozduklarımızı küçük rötuşlarla düzeltip kendi çıkarımıza kullanacağımız bütünsel, organik bir döngü varsaymamız mümkün değil. Kapitalist gerçekçilik de, hepimizi bambu bisikletlerde hayal eden ideolojik ikizi kapitalist romans da çare sunmuyor.

Melankoliye kapılmamak için bize alternatif bir gerçekçilik gerek, diyor McKenzie Wark: işbirliği içindeki bilme ve yapma emeğine yakın duran; ekonomik, teknik, politik ve kültürel dönüşümleri ilişkilendiren bir gerçekçilik. Moleküler Kızıl, bu amaçla önce Sovyetler Birliği’nin kuruluş yıllarında bastırılan Marksist teori akımlarına dönüyor: emeğin bakış açısını merkeze koyan Bogdanov’un tektolojisine ve Proletkült’üne; Platonov’un hayal güçlerini birleştirecek edebiyat fabrikası tasavvuruna, yoldaş bakış açısına... Sonra günümüzde kültür ve bilimler arasındaki sınırlarda çalışan yazarları ele alıyor: insanın başka organizmalar ve teknolojiyle geçirgen sınırlarını hatırlatan siborg kavramı ve feminist bakış açısıyla Donna Haraway, farklı aygıtların nasıl farklı bilgi özneleri ve nesneleri üreten kesikler oluşturduğuna dikkat çeken Karen Barad, bir tür meta-ütopya öneren Kim Stanley Robinson…

Zihin ve beden emekçilerine bir Siborg Enternasyonali çağrısı yapıyor Wark: "Antroposenin bütün işleyişlerini dağıtacak araçlara ve iradeye hayal gücünde zaten sahip olan bir Enternasyonal. Eskisinin yıkıntıları üzerinde yeni canlı dünyayı inşa etmekten başka yapacak bir şeyi olmayan bir Enternasyonal. Bu uygarlığın kalıcı olamayacağını hepimiz biliyoruz. Birlikte yenisini yapalım."

Önsöz, s. 13-16

Antroposen Paul Crutzen’in ve başkalarının gezegenimizin içine girmiş olduğu jeolojik zamana verdiği addır. Crutzen: Gezegenin yüzeyindeki karanın yaklaşık yüzde 30 ila 50’si insanlar tarafından kullanılıyor. ... Erişilebilir tatlı suyun yarısından fazlası insanoğlunun kullanımında. Balıkçılık su seviyesi yükselmekte olan okyanus bölgelerinde birincil üretimin yüzde 25’inden fazlasını alıp götürüyor. ... Enerji kullanı...

Devamını görmek için bkz.

ELEŞTİRİLER GÖRÜŞLER

Ali Bulunmaz, "Yeni bir Enternasyonal’e doğru", Gazete Duvar, 11 Haziran 2020

Antroposen, aslen jeolojik bir kavram; zamanla insan-doğa etkileşimi ve mücadelesine atıf yapan ekolojik anlamlara büründü. İnsanın, yeryüzünü geri döndürülemez biçimde değiştirip değiştirmediğini sorgulayan çevreciler, biliminsanları ve düşünürler, deyim yerindeyse antroposene dair bir sondaja girişti, yan öğelerle zenginleştirdiği kavramın içini antropolojik ve felsefi bilgilerle doldurdu.

İklim değişiklikleri, bazı türlerin yok oluşun eşiğine gelmesi, plastik denizleri ve birkaç hafta önce daha net biçimde görülen kutup dairelerindeki korkutucu tablo karşısında ses yükseltenler, doğa-insan ilişkisinin yeniden ele alınması gerektiğini gündeme getirdi.

Kritik soru şu: Buradan geri dönülebilir mi? Başka bir deyişle yeryüzünün bir geleceği var mı? Bilim insanlarının ve düşünürlerin çoğunun bu sorulara umutla yanıt verdiği söylenemez ama kesif bir karamsarlığa da kapılmamak...

Devamını görmek için bkz.