"Sosyalizmin tesisinden elde edilecek en büyük kazanç, bizleri o pek sıkıcı şeyden, başkaları için yaşama zorunluluğundan kurtarması olacaktır." Oscar Wilde’ın bu açılış cümlesi, toplumsallığa değil de bireyselliğe vurgu yapan bir sosyalizm anlayışına karşılık geliyor. Kalabalıkların inanç ve değer yargılarının çoğu zaman mutlakiyetçi otoriteye yol açtığını çok erken bir tarihte görmüş olan Wilde, geleneksel ahlakçılıklara, din temelli hayır kurumlarına karşı çıkar, belirleyici olanın insanın hayırseverliğe muhtaç olma durumundan kurtulması olduğunu vurgular.

Öyle bir kurtuluş ki, sömürüyü ortadan kaldırarak insanlara kendi hayatlarını zenginleştirmede eşit imkânlar yaratsın, böylece bir insanın başka bir insana acımasının, yardım etmeye çalışmasının, ama bir türlü gerçekten yardım edememesinin bütün manevi yükünü de ortadan kaldırsın. İnsanın gerçek özgürlüğü de burada yatmaktadır.

Sosyalizm ve İnsan Ruhu’nu Roll Dergisi 2000 yılında, Fatih Özgüven’in çevirisiyle ve başka yazarlardan alıntılarla yayımlamıştı. Aradan geçen yıllara rağmen metnin ve derginin katkısı olan alıntıların bugün de son derece güncel olduğunu düşündüğümüz için Roll edisyonunu aynen yayımlıyoruz.

Başlama vuruşu, s. 9-12

Nereden başlamalı?

Âdettendir, kimi kitaplara, bilhassa da “ilk kitap”lara bir “sunuş” yazılır... Sosyalizm ve İnsan Ruhu ilk gözağrımız; bir sunuş yapmaya “elimiz mecbur”.

Hatta galiba iki kere mecbur; zira, içeriği bir yana, şekli şemali üzerine de birkaç söz söylemek gerekiyor.

Peki nereden başlamalı?

Kendi hikâyemizden, 1994’te haftalık Express’le başlayıp 1996’dan beri Roll’la, 2001’den beri Postexpress’le devam eden yolculuğumuzdan mı?

Yoksa ilk kitap olarak niçin Sosyalizm ve İnsan Ruhu’nu seçtiğimizden, Oscar Wilde ’ın bizim için ne ifade ettiğinden mi? Ya da sol sayfalardan, Wilde’in makalesine paralel giden metinlerden, onları nasıl ve niye seçtiğimizden mi?

Belki de Erkin Koray’ın “Mesafeler”iyle ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “insan insandır ve bu da oldukça güç varılacak bir merhaledir” cümlesiyle başlanabilir. Veya Âşık Daimî’nin “Madem ki ben bir insanım”ıyla birlik...

Devamını görmek için bkz.