Okumanın Halleri, Sırma Köksal’ın kitap ve okuma ile ilgili denemelerinin bir toplamı.

Bir anlamda kendi okuma listesini okurlarla paylaşan Sırma Köksal, kitabının gerekçesini şu sözlerle dile getiriyor: “Okurun elinde de silahlar vardır; unutmak, eksik hatırlamak, yanlış hatırlamak, başka okuduklarıyla harmanlayarak hatırlamak... Kendine verilenlerden kendi hikâyesini kurgulamak. Onun için aynı kitabın aynı yerlerini benzer nedenlerle sevmekten daha yakın bir tanışıklık yoktur dünyada.

Okumanın Halleri, benim okuduklarımla girdiğim böyle bir oyundu.”

Tomris Uyar ise Okumanın Halleri için yazdığı Sunuş'ta, "kitaplara ve okumaya adanmış" bu kitap için şunları söylüyor:

“Çağımızda deneme edebiyatın en zor dallarından biri. Eski denemecileri, ağzından bal damlayarak ‘Cimrilik Üstüne’ ya da ‘Arkadaşlık Üstüne’ görüşlerini açıklayan, bu görüşleri paylaşmaya yakın olmayan tek tük okuru daha baştan ezip geçen denemecileri kastetmiyorum tabii. Çünkü bence günümüzde yazılmış en uysal deneme bile özünde bir karşı çıkma tohumu taşıyor.

İkinci güçlük, sesin tınısını bulmak. Azarlayıcı bir tınıyla mı sesleneceksiniz okura, kendi eşitiniz olarak mı? Denemeden başka ürün vermemişseniz işinize bir güçlük daha katılır. Okur, tanımadığı, kişisel değerlerinin neler olduğunu bilmediği biriyle karşı karşıyadır çünkü.

Sırma Köksal, deneme'ye özgü bu pürüzlerin altından başarıyla kalkıyor. Daha ilk sayfalardan, Türkçe'nin kıvraklıklarını algılamış bir yazarla karşılaşıyorsunuz. Onun yazılarında adlarını verdiği, alıntılar yaptığı kitaplar ve yazarlar, okuru kültür açısından sindirmeye yönelik baskı ögeleri değil. Aslında tuhaf bir işlevleri var: Köksal'ın şimdiki kendisinin nasıl oluştuğunu göstermek gibi. Ufak ayrıntılardan örülmüş bu yazılar, deneme yoluyla bir özyaşam yazılabildiğinin de önemli bir örneği.”

"Sonbahar", s. 9-12

Virginia Woolf, "Hasta Olmak Üzerine" adlı denemesinde, hastalığın başlı başına bir deney olduğundan, bu deneyin kişiselliğinin paylaşılamazlığından söz eder. "Gripten yatağa düştüm, cümlesi o büyük tecrübeyi ifade edebilir mi? Dünyanın nasıl değiştiğini, iş araçlarının nasıl uzak göründüğünü, şenlik seslerinin tarlaların ötesinden duyulan atlıkarınca gibi romantikleştiğini ve arkadaşların nasıl değiştiğini; bütün bir hayat açık denizdeki gemiden görünen bir kara manzarası gibi silik, öyle uzakta dururken, kimisi tuhaf bir güzelliğe bürünmüş, ötekiler şekilsizleşip bir kaplumbağaya benzemişler." Hastalık kendi başına bir durumdur. Aramıza giren onca eleştirmenden sonra uzak ve sıkıcı bulduğumuz Shakespeare, hastalıkta bizimle baş başadır artık. Hakkında düşüneceğimiz her şeyin, ulaşacağımız her yorumun bir başkası tarafından daha önce yapılmış olması olasılığına aldırmadan, önyargısızca okuyabiliriz şimdi. Woolf, "hastalıkta sözcüklerin mistik bir ni...

Devamını görmek için bkz.

Ümran Kartal, “'Okumanın Halleri'ni okuma halleri”, Radikal Kitap, 18 Temmuz 2003

"Okuduğumuzu değil, okuyuşumuzu hatırlarız," diyor Sırma Köksal kendi okuma serüvenini ve bir anlamda da kendi olma serüvenini anlatırkenOkumanın Halleri'nde. Kendim olma hallerimi buluyorum o anlatırken, ister istemez kendi okuduklarıma gidiyor aklım, özellikle de son bir iki ayda okuduklarıma. Virginia Woolf'un Dalgalar'ıyla kendime hediye ettiğim bir günüm ve Ahmet Hamdi'nin 'Yaz Yağmuru' öyküsü ve Huzur romanıyla ait olduklarım düşüyor gözlerimin önüne.

"Benim yaşamım küçücük bir dalgaydı, boşunaydı," der Woolf üç kez yazıp bozduğu, dalgaların sesini dinleye dinleye yazdığı kitabının daha en başlarında. Bu boşunalık içinde bir gün öyle rastgele evimden çıktığımda, rastgele Beykoz otobüsüne bindiğimde, rastgele şehir hatlarına ait bir tekne yanaştığında iskeleye, rastgele ona binip Turan Bey ve Gülay Hanım'la tanışarak yepyeni hayatlar tanıdığımda, rastgele...

Devamını görmek için bkz.

Zehra Başar, “ Yaşamın Halleri” , Akşam-lık, 2003

Kolay iş olmadığı bilinir. Bana göre, iyi deneme yazabilmek , iyi şiir yazabilmenin hemen ardından gelir. Deneme severler bilir. İyisi, az bulunur. Bazen sayfalarla, bazen yarım sayfayı ancak dolduran bir kaç paragrafla, karşısında hayranlıkla dondurup bırakır. Sonra da, yıllarca unutulmayan şiirler gibi hatırlanır.

Okumanın Halleri , önümüze az sayıda çıkan iyi yazılmış denemelerden olduğu için sevindirici...

Yazar, onsekiz başlıkta topladığı yaşama halini; “Rastlaşma”yı, “Çocukluk”u, “Büyüme”yi, “Oda”yı, “Acelesizlik”i ve diğerlerini, okuduğu kitaplardan hatırladıklarıyla besliyor denemelerinde. Yanına aldığı roman kahramanlarıyla , mısralarla, öykülerle, yazarlarla dolanıyor düşüncelerinin içinde. Düşüncesini onlarla kuruyor. Her bir denemede, kitaplar karışıyor söze. Şiirler seriliyor önümüze. Zaman zaman, kendi hayatını da denemeye katıyor yazar. Bir roman kahramanıyla birlikte, bir şiirle b...

Devamını görmek için bkz.