«Kimliğimiz, aşkımız, hayatımız», Sabah Kitap Eki, 17 Şubat 2010

"Ne demek 'ana dili?' İki dilin yapısı bende aynı zamanda oluştu. Şimdi birbirini dışlıyorlar hiçbiri bana ait değil."

Bunlar Chantal Deltenre'nın Bebek Töreni kitabının kahramanı Keiko'nun sözleri. Hem Fransız, hem Japon, ne Fransız ne de Japon Keiko'nun. İkinci Dünya Savaşı'nın Japonya'daki azabından kurtulmak üzere Fransa'ya göç eden bir Japon ana babanın Fransa doğumlu çocuğu Keiko, tam bir Fransız gibi yetiştirliyor. (Ne demekse!).

Sevgilisi Pierre ile Paris'te yaşıyor.

Ta ki Pierre Tokyo Üniversitesi'nden bir burs kazanıp Japonya'ya gidene kadar. Sarışın, mavi gözlü, tam bir 'beyaz' olan, mükemmel Japonca konuşan Pierre'le beraber koşulları buna uygun olan Keiko da Japonya'ya gidiyor. Japon kültürüne, ülkesine, diline hayran Pierre kadar kolay olmuyor Keiko'nun Japonya'yla ilişkisi. İçinde patlayan 'gerçek' Japonluğun sancılarını çekiyor.

Bu sancılanma içinde Pierre ile ilişkisi, sevgisi de tartılıyor.

Bu süreç Keiko'nun evdeki nesnelerle ilişkisiyle paralel gelişiyor. Duvardaki çatlaktan evin temellerine varana kadar evle kurduğu ilişki, Pierre'e yer bırakmıyor; Pierre fazla geliyor, kalabalık ediyor onun dünyasında. "Pierre eşyanın ruhunu kavramıyor." Kavramadığını fark ediyor, düşünüyor, giderek ondan ve dış dünyadan uzaklaşıyor. Bu bir tür takıntıya işaret eden bir ilişki. Evden çıkmıyor, çıkmak istemiyor. "Dışarıda her şey yıkıldı. İçerdeyse, daire, yapış yapış yumuşak tüylerle kaplı, terk edilmiş bir yuvadan başka bir şey değil." Keiko'nun Japonluğu günden güne onu kavrayacak, belirleyecek. Kendisini ruha sahip bir oyuncak bebek olarak kabul ettiği için geleneksel bebek törenlerini uygulayacak. "Bebek töreni sırasındaki çocuklar geliyor gözümün önüne, başka bir çağa geçmek için çocukluklarını yakmaktaki o hayranlık verici kopuş." Kim olduğu, ilişkisi, sevgisi, bunların hepsi sırça bir köşk gibi dağılacak.

Chantal Deltenre, gördüğü etnoloji eğitiminden de yararlanarak iki kültür ve kimlik arasındaki geçişleri büyük bir incelikle dokuyor.

Deltenre, UNESCO bünyesinde uzman olarak, Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Desteklenmesi Konvansiyonu'nun (2005) hazırlanmasına katkıda bulunuyor. Yazmaya Henry Bauchau'yla tanışıp dost olduktan sonra, onun da teşvikiyle, 90'ların sonunda başlıyor. Chantal Deltenre'nın üslubuyla tanışınca Bauchau'yla dostluğu insana çok anlaşılır geliyor. Bu üslubu hissetmemizde Sosi Dolanoğlu'nun çok iyi Türkçesi'nin yanı sıra çevirideki ustalığının da katkısı su götürmez.