Vehbi Hacıkadiroğlu, Sunuş, s. 9-11

Günümüzün en ünlü İngiliz filozoflarından biri, belki de birincisi olan A. J. Ayer'ın bu ilk kitabının, onun bütün kitapları arasında en tanınmışı olduğu tartışmasız kabul edilir. Öyle ki, The Encyclopedia of Philosophy adlı büyük Amerikan felsefe ansiklopedisi, bu kitaptan söz ederken, geneldeki coşkusuz tutumunun dışına çıkmış görünmeyi göze almakta ve onu yüzyılın en etkili felsefe kitaplarından biri olarak nitelemektedir. Gerçekten kitabın, ilk satırından son satırına dek, metafiziği kesinlikle reddeden tutumundan hiç ödün vermeden, son derece etkili, duru ve açık seçik anlatımını sürdürebilmesindeki başarısının okuyucu üzerinde büyülü denebilecek bir etki yapmaması olanaksız görünüyor.

Nitekim Bryan Magge, Türkçe'ye de çevrilen Yeni Düşün Adamları adlı kitabında, Ayer'ın bu kitabından söz ederken, "Ben İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Oxford'da lisans öğrencisiyken, hiç felsefe dersi almayan pek çok insan bu öğretinin oldukça etkisinde kalmış gibiydiler. Bunlara herhangi bir konuda –felsefeyle hiç ilgisi olmayan– herhangi bir şey söylemeye kalktığınızda, 'Bu önermeyi nasıl doğrulayabilirsiniz?' ya da 'Bu soruya ne tür bir yanıt bekliyorsunuz?' gibi sorularla sizi sıkıştırırlardı," diyerek, kitabın, özellikle gençler arasında ne denli yaygın bir ünü bulunduğunu açıkça belirtmektedir. Kitabın değerini göstermek bakımından, basıldığı günlerin yaşlı felsefecilerinde uyandırdığı kızgınlığın da, gençlerin hayranlığı ölçüsünde önemli olduğunu kabul etmek gerekir.

Yirminci yüzyılın başlarında, romantik metafizikçi Alman felsefesinin baskısı altında bunalmış olan İngiliz felsefesi için, 1935'te yayımlanan bu kitabın, bir dönemin başlangıcı olduğu söylenebilir. Ockhamlı William (1285-1349), Locke, Berkeley, Hume ve J. S. Mill (1806-1873) gibi, Deneyci felsefenin bütün büyük adlarını içinde bulunduran İngiliz felsefesinin, Deneyci felsefeyle böylesine yakından bağlantılı olan Mantıksal Olguculuk'a Viyana Çevresi filozoflarından esinlenerek yazılmış bir kitapla girmesi şaşırtıcıdır. Yüzyılımızın başlarında artık kendilerini Alman İdealizmi'nin etkisinden kurtarmaya başlayan B. Russell ve G. E. Moore ile, kendisi Avusturyalı olmakla birlikte bir bakıma İngiliz filozofları arasında yer alan Wittgenstein göz önünde tutulduğunda, Viyana Çevresi'nden bağımsız bir Anglosakson felsefesinin nasıl olsa doğacak olduğu öne sürülebilirse de, bu, Ayer'ın bu kitabının önemini azaltmaz.

Bu durumda, bizim gibi, hem bir felsefe geleneğinden hem de, belki de bu yüzden, Russell, Moore ve Wittgenstein gibi büyük düşünürlerden yoksun olan bir toplum için, böyle çığır açıcı kitapların çevrilmesinin yaşamsal bir önem taşıdığı söylenebilir. Dilimizin ve terim düzenimizin (terminology) bu tür yapıtların iyi bir çevirisini yapmak için yeterli olmadığını, asıl yapıtın birçok ayırtılarının (nuances) çeviriye aktarılamayacağını öne sürerek bu tür kitapların çevrilmesini "şimdilik" doğru bulmadıklarını belirtenlere rastlanıyor. Birtakım soyut örneklerle desteklendiğinde doğru gibi görünen bu düşüncenin, önemli yapıtların Türkçe'ye kazandırılması için gereken çabanın harcanmasından kaçınmanın bahanesi olarak kullanılmaması gerekir. Çünkü terim düzenimiz ne denli yetersiz olursa olsun, her yazarın düşüncesinin özünün şu ya da bu yoldan Türkçe'ye aktarılması olanağı bulunabilir. Bu başarılamamışsa yapılan iş kötü yapılmış demektir ki böyle bir durum karşısında en uygun davranış çeviriyi eleştirmek ve onun bozuk ve eksik yanlarıyla yazarın hangi düşünce ayırtılarının aktarılamamış olduğunu açıkça göstermektir. Böyle yapılırsa, dilimizin gelişmesi için çevirilerin artmasını, çevirilerin artması için de dilimizin gelişmesini beklemek gibi bir kısırdöngüden kurtulunmuş ve hem düşünce yazınımızın, hem de dilimizin gelişmesi için herkesin üzerine düşeni yapmış olacağını sanıyorum.