Dilimizden hiç düşürmediğimiz, hakkında sürekli yazıp çizdiğimiz bir kavram özgürlük. Bahsi o kadar çok geçiyor ki, kullanıla kullanıla içi boşalmış, klişeleşmiş bir kelime olma tehlikesiyle karşı karşıya. Bu sorundan yola çıkan Svetlana Boym, özgürlük kavramına yeni bir içerik getirmeyi amaçlıyor Başka Bir Özgürlük’te.

“Peki nasıl yeniden başlamalı? ‘Ne olduğu’ üzerine değil ‘ne olabileceği’ üzerine düşünerek özgürlüğü hayal etmeyi deneyelim. Kaçırılmış tarihi fırsatları araştıralım ve alternatif özgürlük alanlarına ışık tutalım. Başka bir özgürlük tarihini yıkıntının altından kurtarma girişimi olan bu kitap, bugünün siyasi tartışmalarının ötesine giden yeni bir sözdağarcığı öneriyor. Özgürlük deneyimini, dünya üzerinde bir birlikte-yaratma süreci olarak; siyasi eylem, bireysel yargı, kişisel ve kamusal hayal gücü ve düşünce alanlarında bir macera olarak ele alıyor.”

Adını Puşkin’in bir şiirinden alan kitap, Aiskhylos ve Euripides, Tocqueville ve Dostoyevski, Berlin ve Ahmatova, Kafka ve Kierkegaard, Heidegger ve Arendt dahil birçok yazar ve düşünürün özgürlük hakkındaki görüş ve tavırlarını özgün bir bakış açısıyla değerlendiriyor.

Özgürlüğün kutsallıkla ilişkisi, özgürlük ile özgürleşme arasındaki fark, totaliter rejimlerde baskı ve sansür, “kötülüğün sıradanlığı”, öz-gürlüğün vatansızlığı, aşkta özgürlük, en katı hapis koşullarında bireysel muhakeme ve hayal gücü gibi konuların ele alındığı bu kapsamlı eser, her şeyden önce özgürlüğün değerini ve ona sahip çıkmanın gerekliliğini hatırlatıyor bizlere.

Birlikte-Yaratma Olarak Özgürlük, Macera ve Özgürlüğün Sınırları, s. 17-21

Yirmi birinci yüzyılın başında yeni bir başlangıç hayal etmekte zorlanıyorduk. Geçmiş nostaljik ütopyaların alanı olarak kalırken, gelecek özgürleşme değil korku barındırıyormuş gibi görünüyordu. İlk sekiz yılı boyunca yüzyılımız sanki yanlış bir biçimde başlamış gibiydi.

Peki, nasıl yeniden başlamalı? “Ne olduğu” üzerine değil “ne olabileceği” üzerine düşünerek özgürlüğü hayal etmeyi deneyelim. Kaçırılmış tarihi fırsatları araştıralım ve alternatif özgürlük alanlarına ışık tutalım. Başka bir özgürlük tarihini yıkıntının altından kurtarma girişimi olan bu kitap, bugünün siyasi tartışmalarının ötesine giden yeni bir sözdağarcığı öneriyor. Özgürlük deneyimini, dünya üzerinde bir birlikte-yaratma süreci olarak; siyasi eylem, bireysel yargı, kişisel ve kamusal tahayyül ve tefekkür alanlarında bir macera olarak ele alıyor. Dert edindiğim sorular özgürlüğün paradokslarına işaret ediyor: ...

Devamını görmek için bkz.

Arsen Kocaoğlu, "Bir başka açıdan özgürlük", Agos Kitap/Kirk, 1 Ağustos 2016

Benim özgürlük hikâyelerim askeri destanlar, bağımsızlık ve şehitlik menkıbeleri şeklinde olmayacak (…) Bu kitap liberalizm ve karşıtları, negatif ve pozitif özgürlük kavramları, hayal etme özgürlüğü ve eylem özgürlüğü, birey haklarının ve ulus-devletlerin ulusalcı ve evrenselci bir tarzda anlaşılması çevresinde dönen günümüz tartışmalarına değinecek ve siyasi, dini ve kültürel alanlar arasındaki, iktisadi ve ahlaki duygular arasındaki, insan haklarıyla, insan tutkuları arasındaki sınır bölgelerini keşfe çıkacak.”

Üçüncü yol

Başka bir özgürlük tarihini yıkıntıların arasından kurtarmak, kaçırılmış tarihi fırsatları ve alternatif özgürlük alanlarını yeniden keşfedebilmek üzere ortaya konmuş sıradışı bir çalışma. Svetlana Boym, bizlere siyasi tartışmaların ötesine giden üçüncü bir düşünme yolunun kapılarını aralayan yeni bir söz dağarcığı öneriyor...

Devamını görmek için bkz.

Yücel Kayıran, "İnternet çağında çok mu özgürüz", Radikal Kitap, 5 Ağustos 2016

Cep telefonunun veya internet olanağının, özgürlük deneyimini derinleştirdiği ileri sürülebilir mi? Kuşkusuz cep telefonu veya internet ağı, bireysel imkânın önünü açtı. Sadece ev telefonunun mevcut olduğu günlerde, söz gelimi arkadaşınızı telefonla aramak, bugün cep telefonuyla aramak gibi pek sorunsuz değildi; arkadaşınıza ulaşmadan önce, annesiyle veya babasıyla, ağabeyi veya ablasıyla veya eşiyle ‘karşılaşmak’ ve konuşmak gibi durumlarda kalınabilirdi. Ancak rasyonel bir gerekçe dile getirilebilirse evden aramak olağandı. Bu durumu hesaba kattığımızda, cep telefonu veya internetin olanaklı kıldığı koşullar, bireysel imkânın önünü açmış gözüküyor. Ama bu bireysel imkânın önünün açılması dediğim şeyin bir özgürlük olduğunu ileri sürmek ne denli mümkün?

Yapabilme özgürlüğü, engellenme durumuyla hesaplaşmayı içerir. Kamusal alanda dile getirilemeyen veya arkasında durulamayan ...

Devamını görmek için bkz.