Kapitalist üretim, son otuz yılda derin bir başkalaşım geçirdi. Mal ve hizmet üreticisi olan sermayeyi, eskiden üstyapı olarak adlandırılan fikir, inanç, algı ve beğenilerin üretiminden ayırt etmek artık olanaksız. Bu dönüşüm emeğin de temelden başkalaşımını beraberinde getirdi: Artık yalnızca fiziksel emek gücü değil, bilgi, duygulanım ve arzular da işe koyuluyor. Hasılı, kapitalist üretim "mikropolitika" tabir edebileceğimiz bir boyut kazanmış durumda; kendisini gündelik toplumsal varoluşun dokusuna ve bizzat öznelliğe zerk ediyor.

Bugün kapitalist üretim tarzı ile öznelliğin üretimi arasında nasıl bir ilişki var öyleyse? Bu ilişkiyi birini diğerine indirgemeden veya insan doğası gibi belirsiz bir kavrama yaslanmadan nasıl açıklayabiliriz? Jason Read tam da bu sorulara yanıt arıyor. Marx'ı Marx'a karşı okuyan yazar kavramların gerilim ve temas noktalarında bulduğu ipuçlarıyla, öznelliğin üretimine dair bir düşünce inşa etmeye çalışıyor. Bunun için de Foucault'dan Althusser ve Balibar'a, Rancière'den Negri, Tronti ve Virno'ya kadar pek çok düşünürün metinlerinden yararlanıyor.

Read geleceğin karşı konulmaz yasalar tarafından önceden tayin edilmediğini, şimdiyi kuran arzu, emek ve ihtiyaçlar çokluğunun antagonist gücüne ve olumsallığına açık olduğunu gösteriyor. Böylece, her tür devrimci nostaljiden uzak bir şekilde, günümüze hâkim olan karamsarlığa karşı işleyen bir perspektif kuruyor.

Şimdiki Zaman Gibisi Hiç Görülmedi, s. 11-14

İdeoloji, Pratik ve iktisat alanında kapitalizmin tam da toplumsal yaşamın tüm boyutlarına nüfuz ettiği, dünyanın dört bir yanında, gazete bayilerinden, haber programlarından zaferini ilan ettiği bir anda, sermayenin ve siyasal iktisadın eleştirisi büyük ölçüde ortadan kalkmış bulunuyor. Sınıf, sınıf mücadelesi, metalaşma, sömürü gibi terimler sanki yalnızca başka yerlere ve zamanlara ait sözlermiş gibi boş tınlıyor. Durumdan hoşnut olanların bu kayboluş için açıklamaları dünden hazır: Zaten başından beri eleştirilecek bir şey yoktu. Piyasa oldum olası özgürlükle eşanlamlıydı. Buna benzer savları ve durumu haklı çıkaran söylemleri burada doğrudan muhatap almak yerine, sermayenin genişlemesine mukabil sermayeyi karşısına alabilecek her türlü eleştirel dağarcığın tükendiği bu paradoksal bağlama temelden farklı başka bir açıklama getirmek istiyorum.

Kapitalist üretim, son otuz yıllık zaman zarfında derin b...

Devamını görmek için bkz.