Paul Virilio, ressam, vitraycı, kent tasarımcısı... kitabının bir noktasında şunu söylüyor: "Bugün yeryüzünü kasıp kavuran ekonomik savaş, ilan edilen savaşın, gelecek olan hızlı ve kısa hücumun henüz yavaş ilerlemekte olan bir safhasından başka bir şey değildir; çünkü savaşın olmadığı durumda sınıfsal iktidar olarak askeri gücü pekiştiren de bizzat bu ekonomik savaştır."

Virilio'ya göre, yaşadığımız toplumun bütün yapıları hareket yeteneğinin, hücumun, çarpışma ve caydırmanın, hızla ilerleme ve sızmanın egemenliği altındadır. Ortaçağ kalesi, toplar, zırhlı savaş araçları, proletaryanın hem kent içinde hem asker olarak hareketlendirilmesi, banliyöler, gecekondular, yollar ve trafik, derken atom bombası, sonra füzeler, nükleer başlıklar... Hep hızlı, daha hızlı, en hızlı... Askeri sınıf ve mühendisler tarafından örgütlenen hız toplumu, bütün bu edimleriyle askeri bir toplumdur; politika da, çeşitli hareket hızlarının totaliter biçimlerle denetlenmesinden başka bir şey değildir... Kendi kendisini yok etmeye doğru hızlanan bir hız...

Hız ve Politika 1977 tarihli; henüz Berlin duvarı yıkılmamış, Körfez Savaşı ise hayli ileride. Ama geleceğe dair bir uyarı olduğu kadar, bir hatırlatmadır da bu kitap: "Tüm gençliğimi İkinci Dünya Savaşı sırasında çok güç koşullarda geçirdim. Kendimi bir savaş çocuğu olarak görüyorum. Radyonun uzaklarda olduğunu anons ettiği Alman birliklerini, birkaç saniye sonra penceremden görmek, beni hız, zaman ve mekân kavramları üzerine çok düşündürdü... Savaş sırasında oturduğum Nantes şehri, birkaç saniye içinde yerle bir olurken, penceremden görünen yoğun kent dokusu yerini uzak tepelere bıraktı... Çocuk dünyamda, zaman içinde sürekliliği, istikrarı, 'değişmezliği' simgeleyen koskoca şehir yok olunca, tüm mutlak doğruları sorgulamaya başladım; kitaplarım böyle çıktı ortaya..."

"Eksiksiz Bir Güvenlik", s. 115-123

General-Başkan Costa-Gomes, Portekiz'deki olayların başlangıcında, "devrim halktan daha hızlı gider," diyordu.

Böyle bir şey nasıl mümkün olabilir? Basit olarak söylersek, son tahlilde Batı'nın sözde devrimleri temelde halkın değil, askerlik kurumunun işi olduğu için. Ekonomik liberalizm, sızma hızları düzeninin liberal çoğulculuğundan başka bir şey değildir; kuşatılmış burjuvazinin modeline, hantal Marksist mobil-machung'un yegâne şemasına (malların, kişilerin, fikirlerin hareketinin açık, planlı denetimi) karşı Batı, uzun zaman lojistik hiyerarşisinin çeşitliliğini, otomobile, yolculuğa, sinemaya, çeşitli etkinliklere yatırılan bir ulusal zenginlik ütopyasını öne sürdü... Jet sosyetelerin ve şipşak bilgi bankalarının kapitalizmi haline gelen bir kapitalizm, gerçekte soğuk savaş stratejisine bağımlı tüm bir toplumsal yanılsama'dır. Bu konuda yanılmayalım: Drop-outs(*), beat-generation, otomobil sürücüleri, göçmen işçiler, turistler, olimpiyat şampiyonları, seyahat acenteleri, vb.; askeri-sınai demokrasiler ayrım gözetmeksizin tüm toplumsal kategorileri, hız düzeninin, devletin (kurmayların) her geçen gün, yayadan füzeye, metabolizmasal olandan teknolojik olana kadar hiyerarşisini giderek daha çok denetim altına aldığı hız düzeninin meçhul askerleri haline getirmeyi bildiler. 60'lı yıllarda zengin bir Amerikalı toplumsal başarısını kanıtlamak istediğinde "en büyük Amerikan arabası"nı değil, daha hızlı, devri düşürül...

Devamını görmek için bkz.

Yaşar Çabuklu, “Hız ve Politika”, Virgül, Sayı 21, Temmuz-Ağustos 1999

Virilio'nun Fransızcada 1977'de yayımlanan kitabı hızın tarihine eğiliyor ve onun modern ve -kısaca da olsa- postmodern kapitalizm dönemlerindeki gelişmesini inceliyor. İşin temeli dolaşım. Ancak yazar bu konuda ekonomi politiğe, özellikle de meta dolaşımına pek yer vermemiş kitabında. Virilio'ya göre toplumsal düzen insan ve mal dolaşımının denetimine dayanır. Kapitalizm öncesi feodal serflik hareketsizlik ve toprağa bağlılık anlamına geliyordu. 1789 burjuva devriminin getirdiği seyahat özgürlüğü aslında bu serflerin topraktan kopup büyük şehirlere işgücü olarak gitmesinin önünü açmak için getirilmişti ve bir anlamda toprağa bağlı nüfusu harekete zorluyordu. Burjuvazinin niyeti proletaryayı evcilleştirilmiş bedenler yığını haline getirmekti ve fabrika bu amaç için uygun bir yerdi. Ancak işçi sınıfı sokağa döküldüğünde bir motor, hücum makinası, hız üreticisi haline geliyordu. İşsizler için de Paris başıboş dolaşılan bir yörüngeler sahasıydı. Burjuvazi topraktan kurtarıp hareket kazandırdığı bu kitleyi hem yönlendirmek hem de denetlemek zorundaydı. Sonraki yüzyılda Faşizm sokağın, denetim dışı kitlenin gücünü farketmiştir. Goebbels "sokağı fetheden devleti de fetheder" demekteydi. Naziler iktidarı ele geçirdiklerinde proletaryaya spor ve taşımacılık sundular. Hitler 170.000 Almanı Volkswagen sahibi olmaya ikna etmişti. Nasyonal-Sosyalist Otomobil Topluluğu yarım milyon otomobilciyi bünyesin...

Devamını görmek için bkz.