Büyütmek için tıklayınız | |
| Jean-Paul Sartre Jean-Paul Sartre 1905’te Paris’te doğdu. Babasını küçük yaşta kaybetti. Sorbonne’da Almanca profesörü olan dedesi yetiştirdi. Şaşılığı ve ufak tefekliği nedeniyle çocuk yaşta dışlanmayı anladı, sözcüklere sığınarak kendisini reddeden dünyayı düşlerinde yeniden yaratmaya çalıştı. 1928’de Simone de Beauvoir ile tanıştı. 1929’da Yüksek Öğretmen Okulu’ndan mezun oldu. Liselerde öğretmenlik yaptı. Berlin’de bir yıl boyunca Alman felsefecileri inceledi. 1939’da askere alınarak İkinci Dünya Savaşı’na katıldı. 1940’ta esir düştü. Bir yıl sonra serbest bırakıldı. Bulantı’yı (1938) yayımlayarak adını duyurdu. Edmund Husserl’in fenomenolojik yöntemini benimsedi. Algı ve zihin konusunda önemli yapıtlar kaleme aldı. Felsefe alanındaki en önemli eseri Varlık ve Hiçlik’i 1943’te yayımladı. 1945’te öğretmenliği bırakarak Simone de Beauvoir ile birlikte Les Temps Modernes dergisini çıkarmaya başladı. 1945’te 4 ciltlik “Özgürlük Yolları”nı yazmaya başladı. Üç cildini bitirebildi: Akıl Çağı (1945), Yaşanmayan Zaman (1945), Yıkılış (1949). Oyun türünün romandan daha güçlü bir iletişim aracı olduğuna karar vererek oyuna yöneldi. Oyunlarından bazıları: Sinekler (1943), Gizli Oturum (1944), Saygılı Yosma (1946), Kirli Eller (1948), Şeytan ve Yüce Tanrı (1964). 1956’da Sovyetler Birliği Macaristan’ı işgal edene kadar Fransız Komünist Partisi’ni destekledi. FKP’nin Moskova’ya boyun eğmesini eleştirmesiyle başlayan süreç zamanla kendine özgü bir sosyalizm anlayışına dönüştü. Bu görüşlerini, giriş bölümü Türkçeye Yöntem Araştırmaları adıyla çevrilen Critique de la raison dialectique’de (1960, Diyalektik Aklın Eleştirisi) dile getirdi. 1964’te Nobel Edebiyat Ödülü’nü Sözcükler kitabıyla kazandı, ama ödülü reddetti. Baudelaire, Genet ve Flaubert üzerine incelemeler yazdı. 1980’de hayatını kaybetti. Cenazesine 25 bin kişi katıldı. |