Kapitalizmin insanlar arası ilişkilerde yarattığı tahribatı tanımlamak için kullanılagelmiş çeşitli kavramlar arasında en çarpıcı ve en kolay anlaşılanlardan biri olan "şeyleşme", sermayenin bilinç üzerindeki somut etkilerini tanımlama konusunda eşsiz bir araç gibi görünür. Gelgelelim yirminci yüzyılda ağırlık kazanan ikici, "seküler" düşünce modellerinin etkisiyle gözden düşmüştür.

Bewes bu eğilime karşı çıkarak bir toplumsal/kültürel endişe biçimi olarak yeniden formüle ettiği "şeyleşme" kavramının "geç kapitalizm" döneminde de hâlâ çok işe yarayabileceğini öne sürüyor. Bahsedilen ikici modellere karşı, her ikiliğin, içerdiği terimleri aşan ve sentezleyen üçüncü bir varoluş düzeni tarafından dolayımlandığı üçlü diyalektik ya da 'dinsel' modeli yaratıcı bir biçimde tekrar ele alıyor: "Şeyleşme kavramını, içerdiği örtük dinsellik nedeniyle bir kenara atmaktansa... sekülarizm ile din arasındaki karşıtlığı dolayımlamaya ve bu yolla şeyleşme kavramını rehabilite etmeye çalıştım," diyor.

Bewes şeyleşme kavramıyla hesaplaşırken salt akademik saikler gütmüyor. Dine dönmeyi de vazetmiyor; son derece önemli bir siyasi meselesi var: "Marksizmin devrimci ve ilerici potansiyelini, tam da 'aşkın' ya da 'Mesihçi' yönlerinde ısrar ederek; ...uğrunda, şimdi var olan ya da geçmişte var olmuş şeylerin 'kurtarılabileceği' bir alternatifi onaylayarak koruyabileceğini" göstermek, "materyalist bir aşkıncılık" perspektifini geliştirmek istiyor.

Adorno'dan Derrida'ya, Lukács'dan Negri'ye neredeyse bütün bir 20. yüzyıl fikriyatının kapsamlı ve eleştirel bir analizini sunan, Proust ve Flannery O'Connor gibi edebiyatçıların eserlerinden de sık sık yararlanan bu kitabın ilgiyle okunacağını umuyoruz.

Önsöz, s. 13-19.

Bu kitap insan deneyiminin şeysel niteliği hakkındadır: karşılaştığımız haliyle dünyanın (ki bu dünya bizi ve emeğimizin ürünlerini de kapsar) kolayca bizden uzaklaştırılması ve karşılarında saygı, kayıp ya da nefret hislerine kapılabileceğimiz bir dizi nesneye dönüştürülmesi ile ilgilidir. Bu kitap bu süreci –şeyleş(tir)me sürecini– tasvir etmek için kullanılan, bir zamanlar göklere çıkarılmış olsa da son zamanlarda gözden düşmüş bir metaforun yazgısının izini sürüyor ve içerimlerini ele alıyor: dünya ile kurduğumuz ilişkiyi yanlış bir hale getiren epistemolojik kategorilere gittikçe daha fazla battığımız; şeyleşmeden muaf olan bir dünyanın bir zamanlar var olmuş ama artık çok uzaklarda kalmış veya uzun zaman önce kaybedilmiş olduğu; mümkün olabilseydi o dünya ile yeniden bağlantı kurmanın ve o dünyayı yeniden keşfetmenin arzu edilir bir şey olacağı; günümüz toplumunun, bir faciayı engellemek istiyorsak tersine döndürmemiz gereken manevi bir yoksullaş...

Devamını görmek için bkz.

Hatice Saka, "Şeyleşme bize kapitalizmin hediyesi", Yeni Şafak Kitap Eki, 11 Mart 2008

Timothy Bewes'in Şeyleşme kitabında insan deneyiminin şeysel niteliğini irdeleniyor. Günümüz insanı, kendinden uzaklaştırılan dünyanın saygı, kayıp ya da nefret uyandıran bir dizi nesne olarak karşısına çıkmasını engelleyemez. Bewes, bu durumda şeyleşmeden muaf bir dünyanın bir zamanlar var olduğu, mümkün olabilseydi o dünya ile yeniden bağ kurmanın günümüz toplumunun kurtuluşu olabileceği yazgısının izini sürüyor ve içerimlerini ele alıyor. Kapitalizmin ilişkiler, insanların kendilerine dair imgeleri, düşünceler, sosyal yaşam, sanat ve kültür üzerindeki etkisini anlatan bir metafor olarak kullandığı şeyleşmeyi, marksizmin işçilerin kapitalist üretim içerisinde makine durumuna indirgendiklerinde olan şey olarak nitelendirdiğini belirten yazar, bu kavramın şiirsel imalılığına da gönderme yapar. Şiirsel alamda şeyleşme kavramı başlangıçtaki bütünlüğün ya da tamlığın kaybedilmes...

Devamını görmek için bkz.