Dünya edebiyatının önde gelen polisiye klasiği Sherlock Holmes için 1992'de yapılmış bir öykü seçkisi. Sir Arthur Conan Doyle'un en tipik 13 öyküsünden bir buket…

Kitabın ilk sayfalarında Karl Marx'tan şu alıntı var: "Mücrim, yalnızca suç hukuku üzerine içtihatlar üretmekle, yalnızca ceza yasaları üretmekle kalmaz, aynı zamanda sanat, edebiyat, roman üretir."

Saffet Günersel, "Yazar Üstüne", s. 7-9

Sir Arthur Conan Doyle (1859-1934)

Polis romanları tarihine bakacak olursak, nouvelle tarzında bir atılımda bulunan ve bu boşluğu dolduran yazar, hiç şüphesiz Arthur Conan Doyle olmuştur. Kendisi koyu katolik bir aileden gelmekteydi; babası meşhur bir sanatçı ve karikatüristti.

Doyle, Edinburgh'da tıp tahsil etti. Cerrahi hocası Dr. Bell'in zararsız bir merakı vardı: Hastanın karşısına geçen talebelerinden, belirli ipuçlarına dayanarak –örneğin ellerin durumu, giysilerin kullanılışı, bakışların anlamı vb.– onların alışkanlıklarını ve mesleklerini bulmalarını isterdi. Gerek babası, gerekse öğretmeni, Conan Doyle'un öykülerine bilmeden büyük katkıda bulundular.

Aslında bir centilmen olan Conan Doyle'un özel kişiliği, Britanyalı okuyucularının gönüllerini fethetmekte önemli bir rol oynadı. Doyle'un çok zengin oluşu ile iyimserliği, halkın ağzından düşmedi. Adaletin yerini bulması uğruna tüm gücüyle çalıştı. Cinayet suçuyla on sekiz yıla mahkûm olmuş bir adam, son ümidinin Conan Doyle olduğuna inanmıştı; tahliye edilmekte olan hapishane arkadaşının ağzının içine yerleştirilmiş mektubunu Conan Doyle'a gönderdi. Doyle da, o mahkûmun suçsuzluğunu kanıtlayıncaya kadar uğraştı.

Doyle, Edgar Allan Poe'yu incelemiş miydi bilemiyoruz ama mümkündür. Her ikisinin dedektif öykülerinin aynı tipte oldukları bir gerçektir.

İlk Sherlock Holmes maceralarını 1887'de yazdı: Sherlock Holmes tipi ilk kez A Stu...

Devamını görmek için bkz.

"Esrarengiz Ev", s. 69-83

O sabah, Sherlock Holmes'ün uyanık ve enerjik tabiatının –ara sıra olduğu gibi– yine melankoliye ve filozofiye yenik düştüğü bir gündü.

"Onu gördün mü?" diye sordu.

"Şu demin kapıdan çıkan ihtiyarı mı?"

"Evet."

"Gördüm; kapıda rastlaştık."

"Sende nasıl bir izlenim bıraktı?"

"Hastalıklı, acınacak, zararsız bir yaratık."

"Öyle, Watson; acınacak ve zararsız biri. Hayat dediğin de öyle değil midir ya? Acımasız! Talih alnımıza yazılmıştır. Bazen yıldızlarla, burçlarla uğraşırız. Sonunda ne geçer elimize? Bir gölge. Ya da gölgeden de kötüsü: sefalet."

"Senin müşterin mi bu?"

"Eh, öyle sayılır. Scotland Yard bana göndermiş. İyileşmeyecek hastayı doktorlar bazen şarlatanlara havale eder ya! Artık kendi ellerinden daha fazla bir şey gelemeyeceği, şöyle veya böyle, hastanın durumu bundan daha kötü olamayacağı için!"

"Mesele nedir?"

Holmes masadan oldukça kirli bir kartvizit aldı. "Josiah Amberley. Brickfall ve Amberley Fabrikası'nın bir şubesini işletirmiş. Bu ismi bilirsin, yağlıboya imal ediyorlar. Kısacası adam, bu şirketten altmış bir yaşındayken ayrılıyor, sonra kendisine Lewisham'da bir ev satın alıyor ve de yorucu iş hayatından tamamen çekilerek keyfine bakmak istiyor. Geleceğini de garanti altına almış durumda."

"Öyle olmalı tabii."

Holmes, bir zarfın arkasına karaladığı notlara göz gezdirdi.

"1896'da emekli oluyor, Watson. 1897 baharında kendinden yirmi yaş küçük bir kadınla evlen...

Devamını görmek için bkz.